Trong 9 năm Kháng chiến chống Thực dân Pháp, Tân Yên đã đóng góp rất nhiều cán bộ chiến sỹ tham gia trong các chiến dịch: Thu Đông 47, Biên Giới 1950, Tây Bắc Thu Đông 1952…Đặc biệt là chiến dịch Điện Biên 1954. Trong số này có ông Hoàng Lê Vân – Tham mưu Chính trị Trung đoàn 174 F316.
Khi còn tại thế, ông Hoàng Lê Vân trú tại Tổ dân phố Hoàng Hoa Thám thị trấn Cao Thượng. Nguyên quán là ở Mỏ Thổ Việt Yên. Ông Lê Vân kể lại trong hồi ký: Năm 1950 tôi phụ trách Huyện đoàn thanh niên cứu quốc Yên Thế, Huyện ủy điều sang làm Chánh Văn phòng Việt Minh – Liên Việt huyện. Tháng 8 năm đó được biệt phái đi làm Bí thư Chi bộ xã An Dương. Đầu năm 1951 điều đi làm Phó đoàn Dân công huyện phục vụ chiến dịch Hoàng Hoa Thám rồi về phụ trách Văn phòng Việt Minh Liên Việt huyện. Được một thời gian thì có quyết định nhập ngũ và về Đại đoàn 316.
Kỷ niệm của ông Hoàng Lê Vân trải dài theo các chiến trường và các chiến dịch ở Cao Bằng, Lạng Sơn, nhưng sâu đậm nhất là cùng đơn vị 2 lần tiến vào Tây Bắc và tham gia chiến dịch Điện Biên phủ lịch sử. Ông Lê Vân kể: Ngày 12.9.1952 từ Yên Thế Đại đoàn 316 tiến về Tây Bắc. Trung đoàn 174 của ông Vân vượt sông Lô, sông Thao đánh giặc ở Phù Yên Sơn La. Tiếp đó vượt sông Đà, tiến đánh Mộc Châu. Thực hiện Kế hoạch Na Va tháng 11.1953 Pháp nhẩy dù xuống Điện Biên Phủ thành lập cứ điểm Điện Biên Phủ. Đơn vị của Hoàng Lê Vân từ Thanh Hóa tiến về Lai Châu tiến đánh Tây Bắc lần 2. Tháng 12.1953 đơn vị của ông vượt đèo Pha Đin tiến vào Tuần Giáo. Địch ở đây bắt đầu rút chạy F 316 nhận lệnh phát cắt đường từ Lai Châu về Điện Biên đuổi đánh chặn địch đến cùng không cho chúng co cụm về cứ điểm Điện Biên Phủ. Ông Hoàng Lê Vân khi đó nhớ lại: 20 ngày đêm hành quân liên tục chúng tôi đến gần Nà Tấu chỉ còn cách Điện Biên chừng 20 km thì đơn vị xuyên rừng vượt dãy núi Phu Thống chặn giặc ở Mường Pồn – Phu San. Một cánh quân khác của Đại đoàn vợt đèo Calovo giải phóng Lai Châu. Ngày 12.12.1953 Trung đoàn 174 củaông Hoàng Lê Vân tiến đánh Mường Pồn. Tại đây đã diễn ra trận đánh thư hùng và tấm gương anh hùng Liệt sỹ Bế Văn Đàn sẽ còn được mãi nhắc đến. Ông Lê Vân khi đó kể: Trận đánh Mường Pồn, Pháp từ Lại châu rút về đây có đến mấy đại đội chúng chiếm giữ các cao điểm chặn bước quân ta. Chúng tôi ở địa hình thấp hơn tiến đánh rất khó khăn. Tiểu đội trưởng Chu Văn Pù phụ trách Trung liên không tìm được vị trí bắn áp chế. Khi đó liên lạc viên Bế Văn Đàn đến truyền lệnh của trên thấy vậy đã nâng hai chân súng lên và giục Pù: Bắn đi. Ngay. Không quân ta nguy mất. Pù nghiến răng bóp cò. Quân giặc đổ xuống hàng loạt nhưng lớp sau vẫn A- lo- xo. Thấy máu của Đàn chảy đỏ áo ngoài Pù vội ngừng bắn để băng bó, Đàn quát: Bắn đi. Không lo gì cho tôi cả. Bắn đi. Chúng lại đang xuống kia kìa. Pù vừa khóc vừa bóp cò. Cuộc phản công của giặc Pháp thất bại, bộ đội ta phản xung phong thắng lợi. Bế Văn Đàn từ từ gục xuống. Với thành tích đặc biệt xuất sắc, ngày 31/8/1955, Bế Văn Đàn được Quốc hội truy tặng danh hiệu Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân và Huân chương quân công hạng nhì.
Sau chiến thắng ở Mường Pồn, Hoàng Lê Vân cùng đơn vị bước vào Chiến dịch lịch sử Điện Biên Phủ. Đại đoàn 316 đã có mặt trong nhưng trận chiến ác liệt trên Đồi A1, C1 và C2. Vinh dự lớn với Hoàng Lê Vân và Trung đoàn 174 đó là chính những người lính của E174 Đại đoàn 316 đã thực hiện quả bộc phá nghìn cân trên đồi A1, làm hiệu lệnh cho cuộc tổng công kích vào sào huyệt cuối cùng của thực dân Pháp ở Điện Biên.
Chiến tranh đã lùi xa. Theo thời gian, nhiều, rất nhiều cán bộ chiến sỹ tham gia Chiến dịch Điện Biên Phủ năm xưa đến nay không còn tại thế. Ông Hoàng Lê Vân cũng đã mất vào năm 2016. Nhưng những chiến công của họ trên bước đường tiến về Tây Bắc làm nên chiến thắng Điện Biên Phủ lừng lẫy 5 châu chấn động địa cầu đã, đang và sẽ vẫn được nhắc tới, nhớ đến. Kỷ niệm 70 năm ngày Giải phóng Điện Biên Phủ (1954- 2024) xin gửi tới những người anh hùng năm xưa lời tri ân và sự biết ơn chân thành của thế hệ hôm nay.
CG
