Huyện Tân Yên gắn liền với tên tuổi 2 vị anh hùng áo vải là Lương Văn Nắm và Hoàng Hoa Thám, đặc biệt là cuộc khởi nghĩa Yên Thế chống thực dân pháp xâm lược (1884-1913). Đây là cuộc khởi nghĩa nông dân oanh liệt, kéo dài nhất nhằm chống giặc ngoại xâm của dân tộc ta trước khi có Đảng lãnh đạo. Phát biểu diễn văn khai mạc, đồng chí Ngô Quốc Hưng, Phó Chủ tịch Thường trực UBND huyện đã ôn lại những trang sử hào hùng, tinh thần đấu tranh bất khuất của các vị tướng quân, nghĩa sĩ trong cuộc khởi nghĩa Yên Thế. Năm 1858, thực dân Pháp nổ súng tiến công Đà Nẵng, mở đầu cuộc chiến tranh xâm lược nước ta. Với truyền thống yêu nước nồng nàn, ý chí kiên cường, bất khuất, nhân dân trên khắp cả nước đã anh dũng chiến đấu, chống thực dân Pháp.  

Nhân dân vùng Yên Thế hạ có một truyền thống đấu tranh bất khuất anh hùng. Năm 1884, để thực hiện dã tâm xâm chiếm toàn bộ Nước Việt Nam, thực dân Pháp đem quân xâm lược Hải Dương, Bắc Ninh, tiến đánh Lạng Sơn, Thái Nguyên… Trung tuần tháng 3/1884, thực dân Pháp sau khi chiếm xong thành Bắc Ninh đã chia làm 2 đạo quân tiến đánh Lạng Sơn và Thái Nguyên. Đạo quân đánh Thái Nguyên do tướng Brie đơ Lislơ chỉ huy qua vùng Yên Thế. Ngày 15/3/1884, chúng đánh chiếm được thành Tỉnh Đạo - Nhã Nam. Sáng 16/3/1884, giặc Pháp rời thành Tỉnh Đạo để tiến đánh Thái Nguyên. Tại Đức Lân, Phú Bình, Lương Văn Nắm chỉ huy nghĩa binh tổ chức chặn đánh giặc gây cho quân Pháp bị tổn thất nặng nề. Chiều 16/3/1884, tại đình làng Thế Lộc (nay thuộc đình Hả, xã Tân Trung), Đề Nắm cùng nghĩa binh làm lễ tế cờ chính thức phát động khởi nghĩa vũ trang của nhân dân Yên Thế chống thực dân Pháp. Trận đánh thực dân Pháp tại Đức Lân và lễ tế cờ tại đình Hả đã đặt cái mốc đầu tiên đánh dấu sự bùng nổ của phong trào khởi nghĩa Yên Thế, viết tiếp vào bản anh hùng ca đánh giặc cứu nước, cứu nhà của nhân dân Yên Thế. Năm 1892, thủ lĩnh Lương Văn Nắm bị sát hại. Hoàng Hoa Thám lên thay, tiếp tục giương cao ngọn cờ khởi nghĩa đánh đuổi thực dân Pháp xâm lược. Đình Hả vẫn là nơi nghĩa quân thường xuyên ra về. Những chiến công của Khởi nghĩa Yên Thế đã viết lên trang sử vẻ vang trong lịch sử dân tộc Việt Nam, thể hiện tinh thần đoàn kết giữa các dân tộc, tinh thần thượng võ, giữ gìn phát huy bản sắc dân tộc và lòng yêu nước của nhân dân ta. Chính ý nghĩa to lớn về mặt lịch sử, văn hóa, đình chùa Hả được Bộ Văn hóa - Thông tin công nhận là Di tích lịch sử - văn hóa và là một trong 23 điểm nằm trong hệ thống những điểm di tích Khởi nghĩa Yên Thế của tỉnh Bắc Giang vinh dự được Nhà nước ra quyết định xếp hạng Di tích lịch sử quốc gia đặc biệt.

Năm 2021 huyện Tân Yên đã đầu tư trên 17 tỷ đồng xây dựng đền thờ Lương Văn Nắm. Tháng 10/ 2023 tiếp tục khởi công tu bổ, tôn tạo di tích quốc gia đặc biệt đình Hả với tổng kinh phí dự toán hơn 8 tỷ đồng.

Đã trở thành truyền thống, hằng năm huyện Tân Yên giao cho UBND xã Tân Trung tổ chức lễ hội và cứ 10 năm một lần, Huyện ủy, HĐND, UBND, Ủy ban MTTQ huyện Tân Yên mở hội để tưởng nhớ, tôn vinh công lao của thủ lĩnh Lương Văn Nắm, cùng các nghĩa sĩ đã chiến đấu anh dũng trong cuộc khởi nghĩa. Lễ kỷ niệm 140 năm thủ lĩnh Lương Văn Nắm tế cờ Khởi nghĩa Yên Thế nhằm tri ân người anh hùng áo vải Lương Văn Nắm và nghĩa quân Yên Thế. Qua đó, biểu dương sức mạnh đại đoàn kết nhân dân các dân tộc huyện Tân Yên, khơi dậy và phát huy truyền thống yêu nước, tinh thần thượng võ, lòng tự hào dân tộc, bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa gắn với phát triển du lịch; đồng thời là nơi giáo dục truyền thống lịch sử cho lớp lớp các thế hệ trẻ. Ngay sau diễn văn khai mạc là nghi lễ đánh trống và chiêng khai hội. Cùng với đó là màn diễn xướng “Đề Nắm tế cờ khởi nghĩa Yên Thế” do tập thể nam, nữ diễn viên Nhà hát chèo tỉnh Bắc Giang biểu diễn. Khép lại phần lễ, các đại biểu tiến hành lễ dâng hương vào đình, đền, chùa đình Hả. Sau phần lễ là phần hội với nhiều hoạt động, trò chơi dân gian ý nghĩa như: Thổi cơm thi, kéo co, nhảy bao bố, đấu vật tự do, cờ tướng…

                                                                 Kim Anh- Hoàng Hiệu

Trước đó: Sáng ngày 24/2 (tức 15 tháng Giêng), UBND xã Song Vân tổ chức khai mạc Lễ hội Đình Vồng Xuân Giáp Thìn 2024. Về dự có đồng chí Nguyễn Thế Huy - Phó Bí thư Thường trực Huyện ủy, đồng chí Nguyễn Đức Hùng – Phó Chủ tịch UBND huyện, Nguyễn Văn Phả - nguyên Phó Chủ  tịch UBND huyện, các đồng chí lãnh đạo các phòng ban của huyện, lãnh đạo các xã bạn, huyện bạn, du khách thập phương và đông đảo nhân dân địa phương.

Trong phần Lễ, diễn ra các màn rước, văn tế ngựa, thả bóng bay, các đại biểu và nhân dân địa phương dâng hương hoa. Trong ngày hội còn diễn ra nhiều môn thi đấu thể thao dân gian giàu tinh thần thượng võ, như: Vật cổ truyền, Bóng chuyền da nam, Bóng chuyền hơi nữ, Bống đá nam, cờ tướng, Nấu cơm thi, Tổ tôm điếm, chơi đu và các gian hàng ẩm thực giới thiệu các nông sản đặc trưng của địa phương.  

Trước đó ngày 14 tháng Giêng, UBND xã Song Vân tổ chức cắt băng khánh thành trùng tu, tôn tạo di tích lịch sử văn hóa Chùa Vồng với tổng kinh phí đầu tư tu bổ 5,8 tỷ đồng từ nguồn của Nhà nước hỗ trợ và nguồn xã hội hóa.

                                                                              Thanh Nga