Nhận thấy giống sâm Nam núi Dành có giá trị kinh tế cao được thị trường đón nhận và nhất là nhu cầu trồng cũng như mở rộng diện tích sâm trên địa bàn huyện cũng như các tỉnh khá rộng nên anh Nguyễn Văn Nam sinh năm 1975, ở thôn Lãn Tranh 2 đã quyết định mở rộng diện tích sâm Nam dòng 3 lá của gia đình và tập trung nhân bầu bán giống góp phần bảo tồn, phát triển, nâng giá trị kinh tế, đồng thời hướng dẫn bà con trong vùng trồng thêm để "hồi sinh” loại sâm được liệu quý này.
Chúng tôi tìm đến nhà anh Nam trong một ngày đầu đông dưới làn mưa giăng mắc khi mọi người đang khẩn trương chuyển bầu và chăm sóc tại vườn sâm. Anh Nam chia sẻ, tôi bắt tay vào trồng sâm Nam và nhân rộng mô hình lên trên 1 mẫu được khoảng hơn 4 năm nay, lúc đầu cũng tính trồng sâm để thu hoạch củ nhưng nhận thấy nhu cầu thị trường về sâm giống khá nhiều mà ít nguồn cung nên quyết định chuyển hẳn sang nhân giống để cung cấp ra thị trường, từ chỗ chỉ nhân giống bán cho bà con trong vùng cũng như các xã lân cận, dần dà khách hàng tìm đến đặt mua sâm giống của anh ngày một nhiều. Để có thể chuẩn bị đủ số cây sâm giống kịp thời cho khách hàng trồng nhất là thời điểm chính vụ vào đầu vụ xuân, ngoài huy động nhân công trong gia đình anh Nam phải thuê thường xuyên 3 nhân công tại địa phương để làm cây sâm giống với mức lương 300 nghìn đồng/ngày.
Câu chuyện của chúng tôi bị ngắt quãng liên tục khi những cuộc điện thoại của khách hàng ở nơi xa gọi đến trao đổi đặt hàng và hỏi kỹ thuật trồng. Anh Nam chia sẻ: Trồng sâm không khó nhưng không phải ai cũng trồng được vì sâm khá kén đất, khi có khách đặt mua việc đầu tiên tôi quan tâm đó là hỏi về chất đất của vùng đó vì loại đất phù hợp cho cây sâm Nam sinh trưởng phát triển tốt nhất là đất sỏi cơm, những loại đất khác trồng thường không mấy hiệu quả và không đạt được giá trị dinh dưỡng vốn có của nó. Cây sâm Nam của gia đình anh thuộc dòng sâm 3 lá, dạng cây thân leo, bò, sinh trưởng chậm, rất dễ chăm sóc. Để nhân giống sâm đạt chất lượng cao, cần lựa chọn nhân giống cây đầu dòng bố mẹ để cho ra một sản phẩm đạt tiêu chuẩn tốt nhất, lấy bầu đất bọc vào nhánh dưới gốc cây sâm và tưới nước đều đặn hằng ngày. Sau một thời gian kiểm tra thấy nhánh cây ra rễ thì cắt bầu, cứ như vậy sẽ có những bầu cây sâm giống đảm bảo chất lượng có tỷ lệ sống cao. Cùng với đó sâm được trồng đúng thời vụ , trên loại đất thích hợp, được chăm sóc kết hợp với phòng trừ sâu bệnh theo quy trình nghiêm ngặt thì sản phẩm sâm Nam núi Dành sẽ đạt tiêu chuẩn, chất lượng cao. Thời gian trồng cây sâm Nam khoảng từ 5 năm trở lên, cây sâm sẽ cho củ thành phẩm với giá bán hiện nay từ 1,5 - 2 triệu đồng/kg.
Hiện giá bán sâm tại vườn bình quân là 25 nghìn đồng/ bầu, khách đặt số lượng lớn thì giá có thể giảm hơn, tuy nhiên với những khác hàng ở xa như Tây Nguyên, Đắc Lắc, Điện Biên... thường xuyên đặt hàng thì giá một bầu cộng cước phí vận chuyển phải lên đến 35 nghìn đồng/bầu vậy mà nhiều lúc vẫn không đủ lượng giống để cung cấp ra thị trường. Với diện tích trên 1 mẫu đất đồi lúc nào trong vườn của anh cũng có khoảng 10 vạn bầu cây giống, bình quân mỗi tháng anh xuất ra thị trường 5-6 vạn bầu giống, trừ hết chi phí mỗi năm cho anh thu lãi từ 600-700 triệu đồng. Để nhân rộng mô hình anh Nam đang có dự định mở rộng quy mô sản xuất bầu giống vừa mang lại thu nhập kinh tế lại giải quyết việc làm cho lao động nông nhàn tại địa phương.
Năng động, mạnh dạn trong phát triển kinh tế, anh Nguyễn Văn Nam không chỉ góp phần trong việc gìn giữ, bảo tồn cũng như phát triển giống dược liệu quý sâm Nam núi Dành trên địa bàn mà còn tạo điều kiện quảng bá nhân rộng đưa giống sâm Nam núi Dành phát triển rộng khắp tới các tỉnh trong cả nước đề ngày càng có nhiều người biết đến giống sâm quý này.
Phương Thảo
