Thời điểm này, 254 phạm nhân của Trại giam Ngọc Lý (Tổng cục VIII, Bộ Công an) đóng trên địa bàn huyện Tân Yên đang sống trong những ngày đặc biệt. Trong ánh mắt của họ đang sáng lên một tia hy vọng - Ngày đặc xá dịp 2-9 đang đến gần, giúp họ trở về với cuộc sống tươi sáng hơn

Công khai, khách quan trong xét đặc xá

 Cũng như mọi năm, vào dịp 2-9 các trại giam, trại tạm giam trên cả nước lại nô nức chuẩn bị công tác xét đặc xá cho các phạm nhân có đủ điều kiện tiêu chuẩn để đề nghị Chủ tịch nước ký quyết định cho ra tù trước thời hạn. Trại giam Ngọc Lý cũng vậy, công tác chuẩn bị cho lễ đặc xá, phạm nhân tái hoà nhập cộng đồng đã được Ban Giám thị, Hội đồng Tư vấn đặc xá hoàn tất triển khai theo đúng trình tự,  quy định của pháp luật. Niềm vui của những phạm nhân được xét đặc xá lần này cũng là niềm vui của các cán bộ chiến sỹ (CBCS) quản giáo, bởi đưa những người hoàn lương trở về với xã hội là trách nhiệm và vinh dự cao quý của họ với nhiệm vụ giáo dục những người lầm lỗi. Để chuẩn bị cho đợt đặc xá theo đúng trình tự, thủ tục, bảo đảm dân chủ, khách quan, công bằng, đúng đối tượng, không để sót lọt và tiêu cực xảy ra. Ngay sau khi nhận được Quyết định số 1123/2011/QĐ-CTN ngày 19-7-2011 về đặc xá năm 2011 của Chủ tịch nước, hướng dẫn của Hội đồng tư vấn đặc xá Trung ương và kế hoạch của Bộ Công an về công tác đặc xá cho phạm nhân trong dịp 2-9, Ban Giám thị đã thành lập Hội đồng xét đề nghị đặc xá của Trại giam Ngọc Lý, đồng thời quán triệt cho CBCS trong đơn vị triển khai đúng Luật đặc xá, niêm yết công khai các nội dung liên quan đến Quyết định về đặc xá của Chủ tịch nước và hướng dẫn của Hội đồng tư vấn đặc xá cho tất cả phạm nhân biết, triển khai thực hiện. Đơn vị đã tổ chức cho cán bộ quản giáo chủ trì họp đội phạm nhân mình phụ trách, thảo luận kỹ các điều kiện, tiêu chuẩn được đặc xá. Trên cơ sở đó, tập thể đội phạm nhân lựa chọn, bình xét những phạm nhân có đủ điều kiện, tiêu chuẩn và tiến hành bỏ phiếu kín bầu chọn người được đề nghị xét đặc xá.
Tiếp xúc với chúng tôi, Đại tá Nguyễn Bá Sản, Giám thị, Chủ tịch Hội đồng xét đề nghị đặc xá của Trại giam Ngọc Lý cho biết, tại bốn phân trại và hai khu sản xuất, Ban Giám thị đã quán triệt tới CBCS và phạm nhân về mục đích, ý nghĩa và nắm chắc các điều kiện, tiêu chuẩn của đợt xét đặc xá này. Việc đề nghị đặc xá, xét giảm án cho phạm nhân phải đảm bảo không sót (những người đủ điều kiện mà không được đề nghị đặc xá, xét giảm án), không lọt (những người chưa đủ điều kiện lại được đề nghị đặc xá) và đặc biệt là không để xảy ra oan sai. Cũng như năm 2010, đối tượng được xét đặc xá năm nay gồm những người bị kết án phạt tù có thời hạn, tù chung thân đã được giảm xuống tù có thời hạn đang chấp hành phạt tù tại các trại giam, trại tạm giam do Bộ Công an, Bộ Quốc phòng quản lý, không phân biệt tội danh. Đối tượng được đề nghị xét đặc xá đợt này phải có đủ điều kiện, tiêu chuẩn như: Chấp hành tốt nội quy, quy chế của trại, tích cực học tập, lao động, trong quá trình chấp hành phạt tù được xếp loại cải tạo từ loại khá trở lên; khi được đặc xá không làm ảnh hưởng đến an ninh trật tự; đã chấp hành hình phạt tù ít nhất 1/3 thời gian đối với tù có thời hạn, 14 năm đối với tù chung thân được giảm xuống có thời hạn. Còn đối với bị kết án phạt tù về các tội tham nhũng thì phải chấp hành xong hình phạt bổ sung là phạt tiền, bồi thường thiệt hại, án phí hoặc nghĩa vụ dân sự khác. Đối với người bị kết án phạt tù về các tội khác, phải chấp hành xong bồi thường thiệt hại, trừ những người từ 70 tuổi trở lên, người ốm đau thường xuyên hoặc người đang mắc bệnh hiểm nghèo mà bản thân người đó và gia đình không có khả năng thực hiện; đã lập công lớn trong thời gian chấp hành hình phạt tù, có xác nhận của trại… Đại uý Phan Đình Phấn, Đội trưởng Đội giáo dục - hồ sơ, Uỷ viên thư ký Hội đồng xét đề nghị đặc xá cho biết thêm, những trường hợp không được xét đặc xá năm nay gồm những đối tượng đang bị truy cứu trách nhiệm hình sự về một tội khác; bản án hoặc quyết định của toà án đối với người đó đang có kháng nghị; phạm tội nguy hiểm như: Giết người có tổ chức, cướp có sử dụng hung khí, có từ hai tiền án trở lên, có một tiền án nhưng tái phạm về các tội giết người, hiếp dâm trẻ em, cướp tài sản, mua bán phụ nữ, trẻ em… thì không được xét đặc xá. Chính vì vậy, song song với công tác xét đặc xá, cán bộ quản giáo của Trại còn phải làm công tác động viên tư tưởng đối với số phạm nhân không đủ điều kiện để họ yên tâm cải tạo. Đây là nhiệm vụ quan trọng, bởi thông thường, số phạm nhân này có tư tưởng chán nản, bi quan.
Qua lựa chọn theo nội dung hướng dẫn xét đặc xá đợt 2-9, Tổ thẩm định liên ngành đã tiến hành họp thẩm định, kết quả có 254 phạm nhân đang thụ án tại Trại giam Ngọc Lý được đề nghị đặc xá dịp 2-9 năm 2011.

Phần thưởng cho những cố gắng hoàn lương
Được các cán bộ quản giáo tạo điều kiện, chúng tôi có dịp tiếp xúc với phạm nhân Phạm Quang Hiên, sinh năm 1982, trú tại thành phố Móng Cái, tỉnh Quảng Ninh phạm tội buôn bán hàng cấm và lưu hành tiền giả với án phạt 9 năm tù. Hiên tâm sự, khi mới vào Trại đã tỏ ra bi quan. Được biết hàng năm có các đợt xét giảm án, đặc xá sẽ là cơ hội cho những phạm nhân biết ăn năn hối lỗi để sớm được trở về với gia đình, Hiên đã quyết tâm phấn đấu và nuôi hy vọng được trở về trước thời hạn. Trong thời gian học tập, cải tạo tại Trại giam Ngọc Lý, được sự quan tâm của những cán bộ quản giáo và an ủi động viên của gia đình, Hiên đã dần quên đi mặc cảm, yên tâm lao động cải tạo, tự thân rèn luyện phấn đấu, nên kết quả hàng tháng, quý Hiên đều xếp loại khá. Trong đợt xét đặc xá nhân dịp 2-9 năm nay, Hiên cũng vinh dự khi được bình xét là phạm nhân có quá trình cải tạo tốt, được Hội đồng Tư vấn đặc xá của Trại đưa vào danh sách đề nghị đặc xá. Còn đối với phạm nhân Hứa Thị Hồng Phong, sinh năm 1969 tại thị trấn Đồng Đăng, huyện Cao Lộc, tỉnh Lạng Sơn thì đó là niềm vui khó nói thành lời. Phạm tội mua bán trái phép chất ma tuý với án phạt 17 năm, khi mới vào Trại, Phong đã nhiều lúc muốn buông xuôi bởi mức án dài. Nhưng rồi trong quá trình lao động, học tập, Phong đã được các cán bộ quản giáo động viên tư tưởng kịp thời, bố trí công việc lao động hợp lý, Phong đã thấy rõ được lỗi lầm mà mình gây ra đối với xã hội nên đã quyết tâm rèn luyện thật tốt. Đến thời điểm này, Phong đã trả án được 11 năm 6 tháng, và ghi nhận những cố gắng trong quá tình cải tạo của Phong, Hội đồng xét đề nghị đặc xá của trại đã đưa Phong vào danh sách cùng 253 phạm nhân khác đề nghị Chủ tịch nước xét đặc xá tha tù trước thời hạn.
Đặc xá là một chủ trương lớn, thể hiện chính sách khoan hồng, nhân đạo của Đảng và Nhà nước. Xác định được ý nghĩa nhân văn cao cả đó, các cán bộ quản giáo Trại giam Ngọc Lý đã nỗ lực cố gắng không ngừng, làm tốt việc giáo dục cải tạo những người đã lầm đường, lạc lối. Những cán bộ quản giáo nơi đây luôn xác định, việc đặc xá không chỉ có ý nghĩa với người được đặc xá và thân nhân của họ, mà còn có ý nghĩa lớn đối với những người làm công tác quản lý giáo dục phạm nhân, giúp họ không tái phạm, trở thành những công dân có ích cho xã hội.
                                                                             Kim Thoa ( nguồn BGO)